به نقل از «فرارو»

چرا با وجود ثبات نرخ دلار، تورم در آذر افزایش یافت؟

تاریخ انتشار: ۷ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۹۲۷۸۹

بر اساس آمار‌ها نرخ تورم ماهانه در آذر به ۲.۹درصد رسیده و در بخش خوراکی‌ها این رقم ۴.۱درصد ثبت شده که بیشترین سطح در سال جاری است.

به گزارش دنیای اقتصاد، آیا می‌توان از گفتگو‌ها در فضای مجازی، متغیری برای سنجش انتظارات تورمی استخراج کرد؟ بسیاری از پژوهشگران دنیا، با آنالیز محتوای فضای مجازی، متغیری را برای رصد انتظارات تورمی تهیه کرده‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در ایران نیز گروه اقتصاد کلان مرکز پژوهش‌های مجلس، با بررسی آمار‌های تلگرامی در کنار اخبار اقتصادی در فضای مجازی، شاخصی را برای اندازه‌گیری انتظارات تورمی ارائه کرده‌است. این شاخص نسبت به دیگر شاخص‌ها نظیر پرسش‌نامه یا آمار‌های بازار مالی، ویژگی و کارآیی بهتری دارد؛ اگرچه رصد این آمار نشان می‌دهد که انتظارات تورمی در فصول اخیر کاهشی بوده، اما جدیدترین آمار‌ها در آذر ماه نشان می‌دهد که نرخ تورم یک پله بالا آمده است. بر اساس آمار‌ها نرخ تورم ماهانه در آذر به ۲.۹درصد رسیده و در بخش خوراکی‌ها این رقم ۴.۱درصد ثبت شده که بیشترین سطح در سال جاری است.

آیا می‌شود اطلاعات خارج‌شده از شبکه‌های اجتماعی به یک متغیر موثر در تصمیم‌های سیاستی تبدیل شود؟ تحقیقات اخیر در دنیا نشان داده که با استفاده از مطالب منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی می‌توان برخی متغیر‌های اقتصادی را که برای سیاستگذار اهمیت دارد، شناسایی کرد. در ایران هم این اتفاق در جهت رصد انتظارات تورمی از شبکه‌های اجتماعی صورت گرفته است.

روز گذشته «محمدرضا عبداللهی»، مدیر گروه اقتصاد کلان و مدل‌سازی مرکز پژوهش‌های مجلس در دومین نشست «سیاستگذاری مبتنی بر شواهد» در مرکز تحلیل داده ذیل پژوهشکده مطالعات اقتصادی و صنعتی شریف از مدل «تعیین انتظارات تورمی مبتنی‌بر شبکه‌های اجتماعی و اخبار» رونمایی کرد. محمدرضا عبداللهی، مدیر گروه اقتصاد کلان و مدل‌سازی مرکز پژوهش‌های مجلس، در دومین نشست «سیاستگذاری مبتنی بر شواهد» در ارائه خود به «تخمین انتظارات تورمی از شبکه‌های اجتماعی و اخبار» پرداخت. به گفته عبداللهی، تخمین انتظارات تورمی از این نظر اهمیت دارد که شاخص مناسبی برای پیش‌بینی تورم در کوتاه‌مدت باشد و توجه سیاستگذار را برای اتخاذ سیاست‌های پولی متناسب با انتظارات بلندمدت به خود معطوف کند.

به طور کلی مرسوم‌ترین روش برای تخمین انتظارات تورمی افراد جامعه، پرسش‌نامه است، اما مدل‌سازی براساس داده‌های شبکه‌های اجتماعی یا مدل‌سازی براساس بازار‌های مالی و جست‌وجو‌های اینترنتی نیز برای این منظور استفاده می‌شود. با‌این‌حال استفاده از شبکه‌های اجتماعی، چون این انتظارات را غیرمستقیم رصد می‌کند، روش ایده‌آل‌تری است. بر همین اساس، مرکز پژوهش‌های مجلس از پاییز ۱۴۰۰، افکارسنجی را برای دریافت نظرات مردم درباره نگرش آن‌ها به اقتصاد کشور آغاز کرده است. در این افکارسنجی که به صورت فصلی انجام می‌شود، از ۱۰۷۰ نفر نمونه در مراکز استان‌های کشور حدود ۳۰ سوال پرسیده شده که تعدادی از این سوال‌ها به برآوردی از انتظارات تورمی مربوط می‌شود. پرسش‌ها به صورت تلفنی پرسیده می‌شود؛ به این صورت که با منزل افراد تماس گرفته شده و در هر خانواده با یک فرد بالای ۱۸ سال مصاحبه شود.

بررسی داده‌هایی که در این فرآیند توسط مرکز پژوهش‌های مجلس جمع‌آوری شده، نشان می‌دهد که در بهار ۱۴۰۱ با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، انتظارات تورمی تا حدی افزایش پیدا کرده است و در انتهای سال ۱۴۰۱ و اوایل سال جاری با جهش‌های ارزی، اقتصاد کشور مجددا شاهد انتظارات تورمی بوده است. اما در ماه‌های اخیر به دنبال ثبات نسبی اقتصاد کلان، انتظارات تورمی روند نزولی را تجربه کرده است. یکی دیگر از نکاتی که در ارائه عبداللهی به آن اشاره شد، بررسی تورم انتظاری در فصول آتی به تفکیک گروه‌های سنی بود که نشان می‌دهد انتظارات تورمی افراد بالای ۶۰ سال همواره کمتر از سایر گروه‌های سنی بوده است. در مواجهه با شوک‌های اقتصادی هم انتظارات تورمی افراد در گروه‌های سنی مختلف به طور متفاوتی تغییر کرده است.

استفاده از شبکه‌های اجتماعی

یکی از مهم‌ترین محور‌های ارائه این پژوهشگر، جمع‌آوری اطلاعات و تخمین انتظارات تورمی از مسیر شبکه‌های اجتماعی بود. به گفته عبداللهی، با توجه به اینکه این روش فرکانس‌های پاسخ بالاتری از داده‌های پرسش‌نامه‌ای دارد و می‌توان این امید را داشت که در این روش راستگویی افراد نسبت به روش مستقیم معیار مناسب‌تری از انتظارات آحاد جامعه به دست می‌دهد.

در روشی که توسط گروه اقتصاد کلان مرکز پژوهش‌ها صورت گرفته، داده‌های تلگرام و اخبار و نظرات افراد در کانال‌های اقتصادی و عمومی بررسی می‌شود که بر این اساس روزانه بین ۱۵ هزار نظر در این پلتفرم‌ها رصد شده و ۱۰ میلیون نظر در یک سال گذشته در رابطه با اخبار اقتصادی استخراج شده است. این پژوهشگر همچنین تاکید کرد که با توجه به اینکه ممکن است داده‌های پیام‌رسان تلگرام منعکس‌کننده نظرات همه جامعه نباشد، سعی شده نظرات خبرگزاری‌های اینترنتی هم بررسی شود و در آینده این برنامه وجود دارد که نظرات سکو‌های داخلی نیز مورد رصد قرار گیرد.

مجموع بررسی‌های به عمل آمده نشان می‌دهد که طی یک سال اخیر، شاخص انتظارات تورمی برآمده از کامنت‌های تلگرام و شاخص انتظارات تورمی برآمده از اخبار هم‌حرکتی‌های قابل‌توجهی داشته و در برخی مواقع هم متفاوت بودند. نکته قابل‌توجه دیگر در این گزارش، مقایسه شاخص انتظارات تورمی مبتنی بر اخبار و شبکه‌های اجتماعی با تغییرات نرخ ارز بود. بررسی‌ها نشان می‌دهد در زمانی که نوسانات نرخ ارز افزایش پیدا می‌کند، شاخص انتظارات تورمی هم افزایش یافته و در دوره‌هایی که دلار نوسان چندانی نداشته، انتظارات تورمی کاهش پیدا کرده است. برای مثال در زمان وقوع «طوفان الاقصی» هر دو شاخص نرخ ارز و انتظارات تورمی مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی افزایش پیدا کرده است.

البته باید توجه کرد بر این اساس نمی‌توان به‌سادگی این نتیجه را گرفت که شاخص انتظارات تورمی و شاخص نرخ ارز همیشه با یکدیگر در یک راستا حرکت می‌کنند. برای مثال اواخر سال گذشته یا ابتدای سال جاری، به دنبال توافق ایران و عربستان، شاخص انتظارات تورمی بر اساس شبکه‌های اجتماعی و اخبار کاهش پیدا کرد، اما نرخ ارز کاهشی نداشت؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که روش غیرمستقیم (تخمین انتظارات تورمی از شبکه‌های اجتماعی و اخبار) می‌تواند در رصد انتظارات تورمی کمک‌کننده باشد و جایگزین روش پرسش‌نامه‌ای شود؛ البته می‌توان الگو‌های جدیدی را برای این روش استفاده کرد.

تورم در مدار صعودی

نرخ تورم نقطه به نقطه که از تیرماه امسال وارد کریدور ۳۹ درصد شده بود و حول آن نوسان می‌کرد، در آذرماه از این کریدور خارج شد و به ۴۰.۲ درصد رسید. طبق آمار‌های منتشرشده توسط مرکز آمار شاخص قیمت مصرف‌کننده به عدد ٢١٧رسید. طبق این آمارها، تورم ماهانه نیز برابر با ۲.۹ درصد بوده است. تورم سالانه نیز با کاهش ۰.۵ واحد درصدی به ۴۴.۴ درصد رسید.

خروج تورم نقطه به نقطه از کریدور ۳۹ درصد و افزایش مجدد آن تغییر روند تورم در اقتصاد کشور را نشان می‌دهد. با خروج تورم از کریدور ۳۹ می‌توان به این نتیجه رسید که به احتمال زیاد بانک مرکزی به هدف‌گذاری ۳۰ درصدی خود برای تورم امسال نخواهد رسید. نکته قابل تامل در رابطه با جزئیات تورم آذرماه این است که در ماه‌های قبل تورم خوراکی‌ها موتور اصلی تورم نبود و آنچه محرک اصلی تورم بود، تورم اجاره و حمل‌ونقل بود. با این حال در آذرماه کالا‌های خوراکی نیز در کنار اجاره، تورم قابل توجهی را تجربه کرده‌اند.

تورم خوراکی‌ها

بررسی‌ها نشان می‌دهد در گزارش مرکز آمار از شاخص قیمت مصرف‌کننده تورم نقطه به نقطه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها ۴۱.۳درصد بوده است که رقمی بالاتر از تورم نقطه به نقطه متوسط کالا‌ها بوده است. قیمت کالا‌های بخش خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها نیز با نرخ ماهانه ۴.۱درصد افزایش یافته است که ۱.۲واحد درصد بیش از تورم ماهانه متوسط کالا‌ها بوده است. این رقم بالاترین نرخ تورم ماهانه خوراکی‌ها در سال جاری بوده است.

بررسی جزئیات تورم نشان می‌دهد مهم‌ترین عوامل تورم در میان زیرگروه‌های بخش خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها افزایش قیمت گوشت، سبزیجات و میوه و خشکبار بوده است. قیمت زیرگروه گوشت ۴.۳واحد درصد در ماه آذر افزایش یافته است. قیمت میوه و خشکبار با افزایش ۸.۲واحد درصدی روبه‌رو شده و قیمت کالا‌های زیرگروه سبزیجات نیز با افزایش ۱۴.۴درصدی روبه‌رو بوده است. در تحلیل افزایش قیمت سبزیجات و میوه و خشکبار می‌توان فرارسیدن شب یلدا و افزایش تقاضای ناشی از این شب را در افزایش قیمت‌ها موثر دانست. با این حال آغاز فصل سرما و کاهش عرضه نیز در افزایش این قیمت‌ها عامل اساسی بوده‌اند.

با این حال افزایش قیمت‌های زیرگروه گوشت را نمی‌توان از نوع شوک‌های فصلی دانست؛ زیرا افزایش قیمت‌های این زیرگروه متاثر از سیاست‌های کلان اقتصادی کشور است. تجربه نشان داده است افزایش قیمت‌های گوشت در روز‌های پایانی سال تقویت می‌شود و از ماندگاری بیشتری برخوردار است. ماندگاری این افزایش قیمت‌ها در اقتصاد می‌تواند تورم را در روز‌های آینده نیز بالا نگه دارد و برای سلامت اقتصادی کشور خطرناک خواهد بود. علی‌الخصوص که افزایش قیمت خوراکی‌ها بر ضعیف‌ترین اقشار جامعه بیشترین تاثیر را می‌گذارد و آمار‌ها نیز این موضوع را تایید می‌کنند. نرخ تورم ماهانه خوراکی‌ها برای دهک اول به‌عنوان فقیرترین دهک ۵.۲درصد بوده است.

هدف‌گذاری ناکام

خردادماه امسال بود که فرزین، رئیس بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در دیدار با رئیس صندوق بین‌المللی پول از هدف‌گذاری بانک مرکزی برای رسیدن به تورم ۳۰درصدی در سال جاری خبر داد. بررسی‌ها نشان داد نرخ تورم ماهانه برای رسیدن به هدف‌گذاری بانک مرکزی نباید از کریدور ۲درصد فراتر برود با این حال در ۶ماه از ۹ماه اخیر تورم ماهانه بالاتر از ۲درصد بوده است که احتمال رسیدن بانک مرکزی به هدف ادعایی خود را تقریبا به صفر می‌رساند.

نرخ تورم ماهانه با رسیدن به ۲.۹درصد در این ماه به بالاترین رقم در ۸ماه اخیر رسیده است. نگاهی به آمار‌های تورمی و سایر شاخص‌های اقتصادی در ماه‌های اخیر ما را به این سوال رهنمون می‌کند که چرا با وجود ثبات نرخ ارز تورم همچنان روندی افزایشی دارد؟ بخشی از پاسخ این سوال را می‌توان به‌دلیل گذار نرخ ارز دانست. گذار نرخ ارز به این معناست که تخلیه اثر افزایش قیمت نرخ ارز زمانبر است و شوک‌های ارزی به تدریج خود را تخلیه می‌کنند. علاوه بر این موضوع، می‌توان به اثر شدید بالا بودن نرخ اجاره‌ها بر تورم اشاره کرد که بخش مهمی از سبد کالای خانوار را تشکیل می‌دهد. همچنین باید توجه کرد اثر نقدینگی‌های انباشته گذشته در بازار‌های دارایی همچون بازار مسکن همچنان پابرجاست و کاهش نرخ رشد نقدینگی به کمتر از ۳۰درصد هنوز نتوانسته قیمت‌ها را در این بازار‌ها تحت تاثیر قرار دهد.

فقدان تورم هسته

در کشور‌های توسعه‌یافته شاخصی به نام شاخص تورم هسته وجود دارد که معمولا هدف‌گذاری اصلی بانک‌های مرکزی کنترل این نوع از تورم است. تورم هسته تغییر در هزینه‌های کالا‌ها و خدمات را بدون غذا و انرژی اندازه می‌گیرد. در شاخص تورم هسته، تورم انرژی و خدمات نادیده گرفته می‌شود؛ زیرا این کالا‌ها با نوسان زیادی مواجه هستند. این شاخص توسط نهاد‌های آماری کشور محاسبه نمی‌شود و نشانه‌ای نیز از سیاستگذاری برای کنترل تورم هسته در کشور وجود ندارد. فقدان این شاخص در زمان‌هایی که هزینه‌های غذا و انرژی با شوک‌های فصلی مواجهند، مانع از این شده است که شاخص تورم تصویر دقیقی از وضعیت تورم را به ناظران شرایط اقتصادی کشور ارائه دهد.

منبع: فرارو

کلیدواژه: شبکه های اجتماعی فضای مجازی قیمت طلا و ارز قیمت خودرو قیمت موبایل شبکه های اجتماعی و اخبار شاخص انتظارات تورمی شبکه های اجتماعی مرکز پژوهش های مجلس تورم نقطه به نقطه گروه اقتصاد کلان نرخ تورم ماهانه افزایش قیمت ها نشان می دهد بخش خوراکی ها درصد بوده مرکز پژوهش ها سال جاری بانک مرکزی درصد رسید هدف گذاری تورم هسته پرسش نامه مدل سازی بررسی ها کالا ها آمار ها نرخ ارز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۹۲۷۸۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

هشدار نشریه اقتصادی درباره رکود تورمی در آمریکا

نشریه بیزینس اینسایدر در گزارشی هشدار داد که آخرین داده‌های وزارت بازرگانی آمریکا درباره اقتصاد کلان، نشان می دهد که اقتصاد این کشور ممکن است به سمت رکود تورمی حرکت کند. - اخبار اقتصادی -

به گزارش خبرگزاری تسنیم، نشریه بیزینس اینسایدر در گزارشی هشدار داد که آخرین داده‌های وزارت بازرگانی آمریکا درباره اقتصاد کلان، نشان می دهد که اقتصاد این کشور ممکن است به سمت رکود تورمی حرکت کند.

این نشریه در ادامه اضافه کرد که این داده‌های ناامید کننده حکایت از "چالش‌های سخت" پیش رو برای اقتصاد آمریکا دارد.

گزارش روز پنج‌شنبه همچنین نشان داد که تولید ناخالص داخلی این کشور با نرخ سالانه تنها 1.6 درصد در سه ماهه اول سال جاری میلادی افزایش یافته که بسیار کمتر از پیش‌بینی‌های 2.5 درصدی است.

ترامپ: اقتصاد آمریکا طی یک سال آینده سقوط می‌کندپیش بینی وارد شدن اقتصاد آمریکا به رکود در 2024

رشد کندتر از حد انتظار اقتصاد آمریکا به دنبال افزایش 3.4 درصدی ثبت شده در اکتبر تا دسامبر 2023 و 4.9 درصدی در سه ماهه قبل از آن رخ داده است.

دیوید دونابدیان، مدیر ارشد سرمایه گذاری در بانک سی‌آی‌بی‌سی، به این رسانه گفت: این گزارش بدترین حالت ممکن بود (چراکه) رشد کندتر از حد انتظار همراه با تورم بالاتر از حد انتظار رخ می‌دهد.

بر اساس این گزارش، رشد ضعیف اقتصاد و افزایش قیمت‌های مصرف‌کننده نشانه‌های بارز رکود تورمی است که با کندی اقتصادی و افزایش تورم در یک دوره زمانی طولانی مشخص می‌شود.

ایالات متحده آخرین بار در دهه 1970 دچار رکود تورمی شد، زمانی که با سقوط اقتصاد، تورم دو رقمی رخ داد. سیاستگذاران این کشور با افزایش نرخ بهره بانکی تا 20 درصد به این رکود تورمی واکنش نشان دادند و قیمت ها را کاهش دادند اما اقتصاد را وارد رکود عمیق‌تری کردند.

در ماه مارس، فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) از افزایش نرخ بهره صرف نظر کرد و آن را بین محدوده هدف 5.25 تا 5.5 درصد بدون تغییر باقی گذاشت. نشست بعدی کمیته بازار آزاد فدرال رزرو در اول ماه مه برنامه ریزی شده است.

در عین حال، شاخص قیمت هزینه‌های مصرف شخصی، که توسط فدرال رزرو به عنوان معیار کلیدی تورم استفاده می‌شود، با سرعت سالانه 3.4 درصد افزایش یافت که بیشترین جهش را در یک سال گذشته نشان می‌دهد.

اداره تجزیه و تحلیل اقتصادی گزارش داد که هزینه های مصرف کننده در ایالات متحده در ژانویه تا مارس 2.5 درصد افزایش داشته است که نسبت به رشد 3.3 درصدی در سه ماهه چهارم سال 2023 و پیش بینی 3 درصدی کاهش نشان می‌دهد.

انتهای پیام/